Over Ons
VIDS is de structuur van de traditionele autoriteiten van alle Inheemse dorpen in Suriname. Elk dorp heeft zijn dorpsleiders: een ‘kapitein’, een ‘hoofdbasja’ die optreedt als plaatsvervangend hoofd, en verschillende ‘basja’s’, de overige leden van het dorpsbestuur. De zuidelijke of hoogland Inheemse volken (Trio en Wayana) kennen ook het instituut van een “granman” (opperhoofd) en een “stamhoofd” die hoger staan in hiërarchie en besluitvorming dan hun dorpshoofden. De Inheemse volken in het noorden of laagland (Kari’na en Lokono) hebben geen granman of stamhoofd, en elk dorp heeft een onafhankelijk dorpshoofd.
Het bestuur van VIDS bestaat uit vertegenwoordigers van alle regio’s uit Suriname, en fungeert als nationaal coördinerend en representatief orgaan van alle bovengenoemde Inheemse leiders, gericht op nationale en internationale kwesties van gezamenlijk belang. Bij haar werk worden het bestuur en de dorpen technisch en administratief ondersteund door “Bureau VIDS”, dat deel uitmaakt van de algemene structuur.
VIDS, een traditionele autoriteitsstructuur, heeft er bewust voor gekozen om zich niet als rechtspersoon onder de wet te registreren, gebaseerd op het argument dat de Inheemse autoriteit, die een fundamenteel onderdeel is van de zelfbeschikking van de Inheemse volken, niet kan worden “gereduceerd” tot een NGO-achtige organisatie die zeer ongepast zou zijn en die theoretisch juridisch nietig zou kunnen worden verklaard op bevel van de regering. Om toch nog een orgaan met juridische status te hebben, werd het bureau ingeschreven als stichting.
Naast het herstellen van de traditionele gezagstructuren en mechanismen, werkt VIDS aan het bepleiten (advocacy) en verdedigen van de rechten van Inheemse volken, ook met betrekking tot duurzame ontwikkeling en milieubescherming in Suriname.
Ontstaan
VIDS werd opgericht in september 1992 in antwoord op de noodzaak voor versterking van het traditioneel gezag der Inheemsen. Het traditioneel gezag bestaat uit dorpshoofden en basja’s die door de dorpsgemeenschap worden gekozen of aangewezen volgens procedures die per dorp enigszins kunnen verschillen, hoewel VIDS nu werkt aan de harmonisatie van deze procedure.
Tijdens de Binnenlandse Oorlog (1986 – 1992) ontstond onduidelijkheid over wie besluiten nam (of moest nemen), de guerrillaleiders of de traditionele structuren. Na afloop van de oorlog was het daarom nodig om het traditioneel gezag te herstellen en rust in de dorpen terug te brengen. Ook moesten Inheemse rechten beschermd worden, vooral door akkoorden die de regering met guerrillagroepen wilde sluiten of had gesloten.
Bovendien was de leefsituatie in het binnenland ernstig aangetast; het reeds achtergestelde binnenland was verder geïsoleerd geraakt qua infrastructuur en communicatie, en onderwijs en gezondheidszorg waren grotendeels stopgezet tijdens de oorlog. Herstel van het gezag, bescherming van Inheemse rechten, wederopbouw en duurzame ontwikkeling waren dan ook de belangrijkste speerpunten van de nieuw opgerichte vereniging.
Het traditioneel gezag in de dorpen is intussen wel grotendeels hersteld en in dat opzicht heeft VIDS één van haar doelen bereikt. De noodzaak voor voortgaande versterking is echter nog levensgroot aanwezig, want de bedreigingen van Inheemse gemeenschappen nemen bijna dagelijks toe. Dit vereist leiderschap, coördinatie en voortdurende mobilisatie en bewustwording onder de Inheemsen, onder leiding van de traditionele gezagsdragers die de Inheemse toekomstvisie, waarden, normen en cultuur hoog houden.
In verschillende regio’s van Suriname hebben de dorpen zich ook op regionaal niveau georganiseerd, onder andere in de KLIM (organisatie van Kaliña en Lokono Inheemsen Beneden Marowijne) en OSIP (Organisatie Samenwerkende Inheemse dorpen Para, Wanica en Commewijne). Deze organisaties fungeren tevens als regionale werkarmen van VIDS.
Het VIDS bestuur bepaalt in gezamenlijk overleg met dorpsbesturen tijdens workshops, vergaderingen en conferenties het beleid van VIDS, uitgewerkt in een langetermijnvisie, missie en strategieën.
Doelstellingen van VIDS
- De juridische erkenning van de rechten van Inheemse volken in Suriname, in het bijzonder de collectieve grondenrechten
- Versterking van het traditioneel gezag der Inheemse volken in Suriname
- Verbetering van de maatschappelijke en sociaaleconomische positie van Inheemse volken in Suriname
- Belangenbehartiging en vertegenwoordiging van de leden (dorpsbesturen)
- Identiteit– en cultuurversterking van de Inheemse volken in Suriname
Langetermijnvisie
In de langetermijnvisie van VIDS zullen Inheemse volken in Suriname hun zelfbeschikkingsrecht effectief kunnen uitoefenen in hun wettelijk erkende Inheemse grondgebieden. Wij behouden en ontwikkelen verder ons eigen, sterk Inheems bestuurssysteem, besluitvormingsprocessen en rechtssystemen, economische ontwikkeling en gelijkwaardige sociaalmaatschappelijke participatie, sterke Inheemse cultuur en identiteit, vrij van discriminatie, met gelijkwaardig genot van alle burgerrechten. We leveren een bijdrage aan de duurzame ontwikkeling van Suriname en van de wereldgemeenschap, vanuit onze eigen cosmovisie.
Missie
De missie van VIDS beslaat de volgende aandachtsgebieden waarin VIDS de komende jaren zal (blijven) werken:
- Versterking van de traditionele Inheemse bestuurssystemen en Inheems leiderschap;
- Verkrijgen van wettelijke erkenning van de rechten van Inheemse volken in Suriname, in het bijzonder de grondenrechten en erkenning van het traditioneel gezag;
- Ondersteunen van de gemeenschappen voor het ontwikkelen van hun zelfgemaakte regionale en dorpsplannen en-projecten voor de toekomst, vanuit eigen ontwikkelingsperspectieven;
- Vastlegging, behoud, versterking en overdracht van cultuur en tradities inclusief traditionele kennis, traditioneel gebruik en historie;
- Vergroting van effectieve Inheemse participatie in bestuurlijke en sociaalmaatschappelijke beleid- en besluitvormingsprocessen;
- Advocacy, beleidsbeïnvloeding en awareness;
- Netwerken, samenwerking, onder de paraplu van VIDS.
Verder zal VIDS waar mogelijk activiteiten ondersteunen of stimuleren, die gericht zijn op behoud van identiteit, cultuur en tradities. Tenslotte zal VIDS ook een specifieke focus leggen op versterking van de participatie van Inheemse vrouwen en jongeren, verbetering van de toegang tot (cultuurbewust) onderwijs en kaderontwikkeling, en het stimuleren van ‘trekkers’.
Strategie
De strategie van VIDS gaat uit van continue capaciteitsversterking, intensieve communicatie en vergroting van de bewustwording (awareness) en wel binnen de volgende strategische thema’s die geïdentificeerd zijn in de hierboven genoemde missie:
- Bestuurlijke strategie: Versterking van traditioneel gezag en leiderschap
- Juridische strategie: Wettelijke erkenning van grondenrechten en andere rechten van Inheemse volken, en uitvoering van het vonnis van het Inter-Amerikaans Hof voor Mensenrechten
- Sociaaleconomische strategie: Stimuleren van zelfwerkzaamheid en regionale samenwerking
- Stimuleren en ondersteunen van zelfgemaakte regionale of dorpsplannen voor de toekomst, vanuit eigen ontwikkelingsperspectieven
- Versterking van sociaalmaatschappelijke (incl. politieke) participatie, vooral op beleidsniveau
- Kaderontwikkeling en het stimuleren van “trekkers”, vooral onder Inheemse vrouwen en jongeren.
Deze strategische thema’s worden beschreven vanuit een programmatische aanpak, en wel als programmatische resultaatgebieden.
‘Ownership’ en een ‘bottom-up’ benadering staan strategisch centraal bij de totstandkoming en uitvoering van VIDS-programma’s, projecten en andere activiteiten. De gemeenschappen dienen zelf met oplossingen en voorstellen te komen waarvan ze weten dat die zullen ‘werken’, rekening houdend met hun specifieke omstandigheden en hun (beperkte) capaciteiten en mogelijkheden. Ze dienen ook zelf de verantwoordelijkheid te hebben over, en te werken aan de uitvoering hiervan. Deskundige ondersteuning van buitenaf is vaak nodig maar mag niet de plaats innemen van het eigen initiatief en beleid.
Beleidsdoorsnijdende (cross-cutting) thema’s in deze strategie zijn:
- Capaciteitsversterking en empowerment
- Communicatie en informatie-uitwisseling
- Bewustwording en mobilisatie
- Ownership, bottom-up, op rechten gebaseerde, gendersensitieve en cultureel passende benaderingen
Recente Updates
Geplande Evenementen
| Titel | Datum |
|---|---|
| Herdenkingsevenement 'Inheems Vredesverdrag van 1686' | 1736499600 10th januari 2025, 9:00 AM - 1:00 PM |
